Sık sık tekrarlanan terminolojik hatalar
Hukuki tercüme, çeviri sektörünün en hassas alanlarından biridir. Çünkü bir kelimenin yanlış çevrilmesi, yalnızca anlam kaybına değil; dava sürecinde hak kaybına, sözleşme ihlallerine ve hatta milyonlarca liralık tazminat davalarına yol açabilir. Ancak maalesef pek çok tercüme bürosunda hukuki terminolojiye yeterince hâkim olunmaması, sektörde büyük bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Hukuki belgeler (sözleşmeler, mahkeme kararları, dava dilekçeleri, vekâletnameler) standart terminoloji ile yazılır. Ancak bazı “Yetki devri”, “fesih”, “müteselsil sorumluluk” gibi kavramların yanlış çevrilmesi belgenin hükmünü tamamen değiştirebilir.
Sık Yapılan Hatalar
Kelimeyi motamot çevirmek: “Consideration” kelimesinin “düşünce” yerine “bedel” anlamında kullanıldığını bilmemek.
Eş anlamlı karmaşası: “Termination” ve “Cancellation” kavramlarını birbirine karıştırmak.
Dilsel ama bağlama uygun olmayan çeviri: “Action” kelimesini “hareket” yerine “dava” olarak çevirmek gerekir.
Yanlış anlam yüklemek: Birçok tercüman “consideration” kelimesini “düşünce” olarak çevirir. Oysa sözleşme dilinde bu terim “bedel” anlamına gelir. Yanlış kullanım sözleşmenin bağlayıcılığını zedeler.
Farklı Hukuk Sistemlerini Karıştırmak: Notary Public” her zaman Türk noteriyle aynı yetkilere sahip değildir. Bu kavramı yanlış çevirdiğinizde, belge başka bir ülkede geçerliliğini kaybeder.
Kısaltmaları Göz Ardı Etmek: “HGB”, “BK”, “TBK” gibi kısaltmalar her hukuk sisteminde farklı anlamlara gelir. Yanlış açılım yaptığınızda mahkemede ciddi kafa karışıklığına yol açarsınız.
Uzun Cümleleri Yanlış Bölmek: Hukuki metinlerde sıkça yer alan zincirleme cümleleri tercümanlar hatalı böler. Sonuçta cümlenin bağlayıcı unsurları düşer. Bu da hükmün yanlış yorumlanmasına yol açar.
Kültürel Uyumsuzlukları Göz Ardı Etmek: Bazı kavramların Türk hukukunda karşılığı olmayabilir. Örneğin, “Trust” kavramını doğrudan çevirmek yerine açıklayıcı karşılık vermek gerekir. Bunu yapmadığınızda taraflar belgeyi yanlış yorumlar.
Doğru Terminoloji İçin Çözüm Önerileri
1. Alanında Uzman Hukuki Tercümanlarla Çalışın
Her hukuk metnini herkes çeviremez. Bu nedenle projeleri, hukuk terminolojisine hâkim tercümanlara verin. Örneğin, bir sözleşmeyi ticaret hukuku alanında tecrübeli bir tercüman çevirdiğinde hata riski ciddi biçimde azalır.
2. Kendi Terminoloji Sözlüğünüzü Oluşturun
Kurumsal müşteriler için özel terim listeleri hazırlayın. “Termination” her zaman “fesih”, “assignment” da her zaman “hak devri” olarak çevrilsin. Böylece belgeler arasında tutarlılık sağlarsınız.
3. Çeviri Belleği ve CAT Araçlarını Aktif Kullanın
SDL Trados, MemoQ veya Memsource gibi araçlarla terminoloji veritabanları oluşturun. Bu yazılımlar, aynı terimi tekrar gördüğünde doğru karşılığı önerir. Böylece hem hızlanırsınız hem de standart bir dil kullanırsınız.
4. Çift Kontrol (İkinci Göz) Uygulayın
Çeviri tamamlandığında metni ikinci bir uzman gözden geçirsin. Bir başka hukuk tercümanı, olası terminoloji kaymalarını daha kolay fark eder.
5. Mevzuatla Doğrulama Yapın
Kanun adlarını, madde numaralarını ve resmi kavramları mutlaka güncel mevzuat üzerinden kontrol edin. Örneğin, Türk Borçlar Kanunu (TBK) numaraları değiştiyse eski metinleri kopyalamayın; güncellenmiş karşılıkları yazın.
6. Müşteri İletişimini Güçlendirin
Çeviri sırasında belirsiz terimlerle karşılaştığınızda müşteriyle doğrudan iletişim kurun. “Bu terimi Türk hukuk sisteminde hangi karşılıkla görmek istersiniz?” gibi sorular sorun. Böylece hem doğru çeviri yaparsınız hem de müşteri güvenini kazanırsınız.
7. Gizlilik ve Veri Güvenliği Sağlayın
Hukuki belgeler yüksek gizlilik içerir. Tüm dosyaları güvenli kanallardan alın ve saklayın. Tercüme sürecine başlamadan önce tercümanlarla gizlilik sözleşmesi imzalayın.
“Daha fazla bilgi için İletişim sayfamızdan bizlere ulaşabilirsiniz.”
